Naast het harmoniseren van veel wet- en regelgeving heeft Europa ook een oplossing voor het vinden van de nationale wetgeving van EU-lidstaten. Dit platform met de naam N-Lex, omschrijft zichzelf als: “Dit is het gemeenschappelijke toegangspunt tot de nationale wetgevingsdatabanken van de afzonderlijke EU-landen.”.

Het platform biedt de mogelijkheid om rechtstreeks te zoeken in de wetgevingsdatabases van EU-lidstaten. Daarbij wordt aan de gebruiker een geautomatiseerde vertaling van de ingegeven zoekterm in de taal waarin de wetgeving van de bewuste lidstaat is opgesteld.

In theorie is het een prachtig concept, dat het werk van een jurist die zoekt naar hoe iets in de wetgeving van een andere EU-lidstaat is geregeld, veel makkelijker maakt. Of het platform feitelijk van waarde is voor juristen, is echter maar de vraag.

Allereerst is het zo dat er verschillende koppelingen met database met nationale wetgeving niet werken. Op de pagina’s van Cyprus, Frankrijk, Italië, Luxemburg, Slowakije en Tsjechië staat een nette melding dat er geen koppeling is of deze (tijdelijk) niet werkt. Bij het bezoeken van de pagina’s van Ierland, Slovenië en Zweden verschijnt de volgende foutmelding in beeld:

XML error
Could not load XML. Please try again later

Het uitvoeren van een zoekopdracht met een geautomatiseerde vertaling in Frankrijk, Nederland en Spanje levert resultaten op. Wanneer er echter in Duitsland wordt gezocht, dan verschijnt de volgende (niet opgemaakte) tekst onder het zoekveld in plaats van de gewenste resultaten:

Internal error during request execution! :
In die Suchfelder “Text” und “Titel” dürfen nicht gleichzeitig Einträge gemacht werden! (Simultaneous search word entries in the search fields “text” and “title” are not supported!)

Het tweede probleem met N-Lex is de geautomatiseerde vertaling. Elke mogelijke zoekopdracht is gebaseerd op de EuroVoc thesaurus van de EU. In de thesaurus zijn juridische begrippen in de officiële talen van alle EU-lidstaten gestandaardiseerd.

Wanneer er wordt gezocht naar aansprakelijk, dan wordt aansprakelijkheid als zoekterm voorgesteld. Het vervelende is nu echter dat daardoor in tekst waarin staat “is aansprakelijk voor”, niet zal worden gevonden op basis van het letterlijke begrip “aansprakelijkheid”.

Technisch gezien is het dus gewenst dat er sprake is van semantisch zoeken, waarbij er niet naar de letterlijke zoekopdracht wordt gezocht, maar naar waar dit begrip voor staat. De uitvoering van de zoekopdrachten zal echter gedaan worden op de systemen van de EU-lidstaten. Het is dus vermoedelijk iets dat de makers van de N-Lex niet eens zelf zouden kunnen implementeren.

Het derde probleem met de werking van N-Lex is het feit dat het ook maar de vraag is wat de resultaten die terug worden gegeven precies behelzen. Gaat het om de geconsolideerde versie van de nationale wetgeving, of om een publicatie in het officiële publicatieblad van de betreffende EU-lidstaat?

Wanneer er een zoekopdracht gedaan wordt op de Nederlandse wetgeving, dan is het resultaat op basis van het Basis Wetten Bestand (BWB). Dat is de geconsolideerde wetgeving. Bij dezelfde zoekopdracht op de Spaanse wetgeving, lijken er juist resultaten uit een Spaans publicatieblad te worden teruggeven. Die inhoudelijk amenderingen op bestaande wetgeving behelzen.

De praktische waarde van het kunnen doorzoeken van publicaties in het publicatieblad van een EU-lidstaat is beperkt. Dat gecombineerd met andere resultaten waarbij wel de geconsolideerde wetgeving van een EU-lidstaat wordt doorzocht, maakt de praktische waarde zelfs nog kleiner.

Resumerend kan worden gesteld, dat N-Lex op geen enkele manier het geweldig concept is dat het zou moeten zijn. De techniek laat het afweten, de implementatie van het concept is zelf ook nog eens belabberd en als klap op de vuurpijl zijn de zoekresultaten dat elke EU-lidstaat teruggeeft ook nog eens niet gelijk.

Als er één onderwerp is dat feitelijk complex is, dan is dat de huidige situatie van open access juridische publicaties. Het is de bedoeling dat alle Nederlandse academische informatie open access wordt en er zijn zelfs steeds meer handboeken die als open access vrij toegankelijk zijn.

Open access betekent helaas niet dat de bewuste publicaties ook goed te vinden zijn. Uitgevers publiceren namelijk niet alleen, maar categoriseren, structureren en rubriceren die publicaties ook. Dat maakt open access daarom niet alleen een kwestie van het vrij toegankelijk maken van die publicaties. Net zo belangrijk is dat de publicaties ook vindbaar zijn.

Wanneer een artikel open access wordt gepubliceerd via een eigen platform of de universiteit, dan is deze niet meteen vindbaar voor een ieder die de informatie goed zou kunnen gebruiken. Zelfs als de oorspronkelijke uitgever een publicatie zelf open access maakt, dan zou de vindbaarheid een uitdaging kunnen zijn.

Neem bijvoorbeeld de dissertatie: “De goede procesorde. Een onderzoek naar de betekenis van de goede procesorde als normatief begrip in het burgerlijk procesrecht”, binnen Kluwer Navigator staat boven de pagina: “Dit document is vrij toegankelijk (Open Access).”. Alleen hoe kun je dit boek vinden? Zoeken binnen Kluwer Navigator is voorbehouden aan abonnees en een overzicht van open access publicaties ontbreekt, dus het is feitelijk alleen te vinden met een externe zoekmachine als Google.

Hierbij vergeleken zijn de open access boeken van concurrent Boom een verademing. Op de website staat bij het aanbod van juridische boeken “Open Access” nadrukkelijk vermeldt als een onderdeel van het aanbod. Wie daar op klikt komt terecht in een overzicht met op dit moment 16 verschillende juridische titels. Naast het kopen van een fysiek boek of e-book kan het direct, net zo makkelijk als open access worden geraadpleegd.

Het verschil in de twee manieren van omgaan met open access door twee uitgeverijen laat goed zien, dat open access niet alleen een kwestie van het vrij toegankelijk maken van publicaties is, maar net zo goed een kwestie van het kunnen vinden van die publicaties.

Wie zoekt naar Duitse wetgeving kan terecht op Gesetze im Internet. Daar is de laatste geconsolideerde versie van Duitse (federale) wetten te vinden. Helaas is daar enkel de laatste versie te vinden. Historische versies en wijzigingen, zoals wel op wetten.overheid.nl te vinden zijn, die ontbreken.

Er is echter ook een particulier initiatief in Duitsland dat luistert naar de naam Buzer.de. Op deze website is de Duitse wetgeving ook te vinden. Bijzonder aan deze website is, dat alle wetten op deze website dagelijks handmatig worden geconsolideerd.

Dat betekent letterlijk dat de initiatiefnemer dagelijks in het Duitse Staatsblad (Bundesgesetzblatt) kijkt naar publicaties van nieuwe wetgeving en deze vervolgens in de geconsolideerde versies die op de website staan gepubliceerd verwerkt.

Nu is het wel enigszins spannend om op een particulier initiatief te vertrouwen, als het gaat om de consolidatie van wetgeving. Overheden en grote uitgeverijen hebben immers allerlei systemen om de kwaliteit te waarborgen, die vaak ook weer extern geaudit en gecertificeerd worden.

Wat voor vertrouwen zorgt is dat de website ook een pagina heeft ingericht, die gaat over de kwaliteit van de consolidatie. Daarop wordt gepubliceerd welke afwijkingen er zijn geconstateerd in vergelijking tot de officiële publicaties. Interessant is dat op de pagina ook de consolidatie op Gesetze in Internet wordt gemonitord.

Zo blijkt dat er tot zover in die laatste 989 fouten zijn hersteld, tegenover 290 in Buzer.de. Het consolideren van officiële publicaties van wetgeving blijft natuurlijk mensenwerk. Het is daarom misschien ook bij uitstek iets om in de toekomst aan kunstmatige intelligentie over te laten of door te laten controleren.

Hoe dan ook juristen die op zoek zijn naar Duitse wetgeving (en de historische versies daarvan) kunnen hun hart ophalen op Buzer.de. De website is gratis te gebruiken en het is – na registratie – ook mogelijk om een e-mail notificatie te ontvangen na wijzigingen van (onderdelen van) wetten.

Dankzij het arrest Inspire Art van het Europese Hof van Justitie (C-167/01) kreeg de Britse Limited ook in Nederland twee decennia geleden grote populariteit. Met de invoering van de zogeheten Flex BV een kleine tien jaar later is de populariteit tanende. Er zijn thans echter nog altijd de nodige Britse Limited companies in Nederland actief.

Dankzij de Wet op de formeel buitenlandse vennootschappen is er een grote kans dat deze bedrijven ook bij de Kamer van Koophandel moeten worden ingeschreven, en ook hun jaarrekening aldaar moeten deponeren. Er kunnen echter ook redenen zijn om informatie te achterhalen uit het Britse handelsregister.

Nu volgt er goed nieuws. Een uittreksel van de gewenste gegevens opvragen bij het Britse Companies House kost – in tegenstelling tot bij onze eigen Kamer van Koophandel – helemaal niks. Het gaat daarbij niet enkel om een uittreksel uit het handelsregister, maar ook uittreksels van alle wijzigingen en deponeringen zijn gratis. Het is zelfs mogelijk om een bedrijf te volgen en een e-mail te ontvangen bij wijzigingen. Daarvoor moet dan wel even een account worden aangemaakt.

Op zoek naar gegevens over een Britse Limited? Start u zoektocht hier. Een voorbeeld van een vermelding van een limited bij Companies House is een bedrijf dat voorheen als Royal Shell PLC bekend was, en thans sinds het volledig Brits is Shell PLC heet. Dat is hier te vinden.

 

Het vinden van juridische informatie is een belangrijk onderdeel van het juridische werk. Er zijn prachtige tools om de juridische informatie te vinden. De opkomst van kunstmatige intelligentie zal dat zelfs nog makkelijker maken. Zelfs wie toegang tot elk denkbare hulpmiddel heeft, zal zich geconfronteerd zien met een informatiebehoefte die (nog) niet vervult is.

In Nederland mogen wij ons als juristen rijk rekenen als het gaat om de functionaliteit van door de overheid beschikbaar gestelde diensten. Een kleine vergelijking tussen de functionaliteit op het gebied van twee belangrijke rechtsbronnen, uitspraken van de rechter en wetgeving ion Nederland en Duitsland maakt dit goed inzichtelijk.

Wie in Nederland zoekt naar wetgeving kan zijn hart ophalen op wetten.overheid.nl. Er is een uitstekend functionerende zoekfunctionaliteit. Wie een wet raadpleegt kan daarna doorklikken naar de wetsgeschiedenis, verschillende (historische) versies van wetsartikelen vergelijken, doorklikken naar gerelateerde en afgeleide regelingen en zo zijn er nog tal van functionaliteiten die het werk van een jurist eenvoudiger maken.

Een jurist in Duitsland kan voor het vinden van federale wetgeving terecht op de website Gesetze im Internet. Daar is de laatste versie van alle geconsolideerde wetgeving te vinden, er is een basale zoekfunctionaliteit beschikbaar en van de wetten zelf is enkel de tekst beschikbaar. De beschikbare functionaliteit is minimaal.

Ook wanneer er gekeken wordt naar uitspraken van rechters, dan is er ook een duidelijk verschil tussen uitspraken.rechtspraak.nl en rechtsprechung-im-internet.de. De verschillen zijn echter wel minder groot, maar de Nederlandse website is wel veel gebruiksvriendelijker. Het is in Duitsland bijvoorbeeld zelfs niet (eenvoudig) mogelijk om een link naar een gevonden uitspraak te genereren.

Het vinden van juridische informatie kan uitdagend zijn. Dat is helemaal het geval wanneer het gaat om het vinden van juridische informatie uit rechtsbronnen die men nog niet kent of niet regelmatig raadpleegt. Dat maakt het een onvoorstelbaar leuk onderwerp om op deze website over te schrijven.